Google lanceerde drie jaar geleden Google+. Tot die tijd was het meeste wat Google deed nieuw, snel, mooi, briljant – of alle vier. Maar ze hadden ook een paar zeperds: bijvoorbeeld Orkut, Buzz (beide ontploft in een spectaculaire rommel met privacyproblemen), Reader en Wave.

En toen kwam Google+

De hele nerd-wereld haalde opgelucht adem: je zat weliswaar nog steeds bij een grootmacht, maar er was tenminste een redelijk hip alternatief voor Facebook – met een paar leuke, nieuwe features, zoals de cirkels. Wel even wennen, maar dan heb je ook wat. Die cirkels zijn overigens wel een sterk punt, want zo blijf je in contact met mensen die niet alleen gelinkt zijn aan jou, maar die tot jouw ‘stam’ behoren: KLM-huisjesverzamelaars, leerlingen van je middelbare school, Halloween-afficionado’s.

Voor- en nadelen

Je gebruikt Facebook voor je vrienden, en G+ voor de rest van je sociale circuit, reeds bestaand of niet. Een ander groot voordeel van G+ is dat Google ‘alle’ informatie meeneemt in hun zoekresultaten. Een beetje de veer in het eigen achterwerk steken, maar zo werkt het wel. Alles op G+, inclusief YouTube-videos, worden gerangschikt in de zoekmachine.

Maar ja, nadeel van Google+ – toch 300 miljoen actieve gebruikers, tegenover 1,5 miljard FB en 284 miljoen Twitter – is dus wel dat ze alles integreren met hun andere platforms. Je moest verplicht een G+ account hebben om in te kunnen loggen op YouTube en dat zette kwaad bloed: er dreigde uiteindelijk het gevaar dat G+ een digitale ghost town zou worden. Want als je geen reacties op je posts krijgt, is de lol er ook snel af.

Sterker nog, Google Plus bleef de bijenkorf waar alle andere labels en diensten in- en uitzoemen. Iedereen dacht dat Google dit had gelanceerd om Facebook voorbij te streven. Dan hebben ze gefaald. Maar waar Google niet aarzelde om eerder floppen te ontmantelen of te veranderen, blijft Plus nog steeds in dit lucht. Dit ondanks hardnekkig terugkerende geruchten die de stekker er uit zien gaan.

De afbrokkeling

Het vertrek van G+ topman Vic Gundotra een jaar geleden en het intern herschikken van talent (er werkten 1.200 techies aan het platform) droegen bij aan die geruchten. Google liet echter zien dat G+ een onderdeel is van hun gehele pakket, en zonder de ambitie te hebben Facebook in te halen. Het platform helpt gebruikers zich te profileren, en kan daarmee adverteren verbeteren: Google Ads is toch één van de belangrijkste bedrijfsonderdelen. Dus wat Google betreft loopt alles voorspoedig. Met een marktaandeel van 90% in het veld van Adwords is de groei beperkt. Er is echter nog wel ruimte op het gebied van banner-advertenties, in het Google Display Network (maar hierover een andere keer).

G+ begon begin dit jaar af te brokkelen. In maart werd de foto-en communicatiefunctie al verzelfstandigd onder de naam Photos en Streams. Oorspronkelijk wilde Google met fotofaciliteiten als onbeperkte back-up en superieure editing tools de concurrentie aangaan met leider Facebook. Fotografen zagen er wel wat in, maar de rest van de wereld niet (zie ook hieronder).

Het einde van G+?

En dan vorige maand. In juli blogde Google VP Bradley Horowitz: “We hadden het bij het juiste eind in sommige gevallen, maar we hebben ook een paar keuzes gemaakt die we nu moeten heroverwegen. We kregen te horen dat het makkelijk is dat al je Google-informatie onder één account zit, maar ook dat het niet logisch is dat je Google+ profiel meteen je identiteit bepaalt voor alle Google-producten.” Zijn motivatie: “We think changes like these will lead to a more focused, more useful, more engaging Google+.”

En dus worden er de komende maanden een paar aanpassingen doorgevoerd. Zo zal het binnenkortniet meer nodig zijn om een Google+ account te hebben om in te loggen op YouTube, maar zal dat met een gewoon Google-account kunnen. Later zal er voor andere Google-diensten een vergelijkbaar scenario volgen. Er worden nog wel nieuwe diensten toegevoegd, zoals Google+ Collections, gegroepeerd om het posten en delen van favoriete onderwerpen: een soort kruising tussen de reeds bekende Circles, Pinterest en StumbleUpon.

Overige toepassingen

Google+ zelf ondergaat ook een paar wijzigingen: de nadruk komt meer te liggen op het lezen en delen van berichten rond bepaalde thema’s die de gebruiker interesseren. In juni werd de site Photos al losgeweekt van G+, en in een eigen smartphone-app gestopt. Deze maakt automatisch een back-up van elke foto die je met je toestel maakt (helaas, in een lagere resolutie). Gratis en makkelijk. Daarnaast zoekt de krachtige Google zoekmachine in jouw foto’s naar mensen, plaatsen en dingen. Handig!

Dan heb je nog Google+ Hangouts, een soort schepje bovenop van Skype waar 10 mensen tegelijkaan deel kunnen nemen. Je kunt je chat opleuken met stickers en emojis, en ook gelijk op YouTube uitzenden. Organisaties en bedrijven, van zzp tot multinationals, maken er ook gebruik van voor hun webcare, voor kookdemonstraties, webinars, college, ‘kerkdienst’, of als een soort forum waar je vragen kunt stellen op een bepaald tijdstip, en volgelingen kunt optekenen. Zo is Cadbury actief op G+, waar het intussen meer dan 4 miljoen fans heeft, en bijna 100 miljoen views. Hun Triple Chocolate Tasting on Air Hangout lijkt echter opgeheven te zijn. Ook de Hangouts-toepassing gaat zelfstandig verder.

Innovaties

Dus falende successen of succesvol falen – maar er zijn toch nog steeds veel innovaties op rekening van Google te schrijven.

Google Glass

Google Glass  was vernieuwend (“Best Invention of the Year”, riep Time Magazine), maar het bleek meer een gadget zoals de Apple Watch. De bril was direct al erg verguisd, werd een favoriete kop van Jut in de pers en heeft het grote publiek nooit bereikt. Nu lijken er echter toepassingen te zijn voor mensen met autisme, volgens neuroloog Ned Sahin, die de app Brain Power ontwierp. Google zelf lijkt echter de stekker eruit getrokken te hebben.

Zelfsturende auto

De zelfsturende auto lijkt bij Google een nieuwe troefkaart te zijn. Zekochten ooit al bijna Tesla voor $ 11 miljard, maar zijn toch zelf in deze industrie gestapt (Tesla is ook al het slachtoffer van headhunters van Apple, dus alle grote hippe jongens doen nu mee). Er zijn nog wel wat kinderziektes: de Google-auto was reeds betrokken bij diverse ongelukken, waarbij bestuurders zelfs whiplashes opliepen. Toch lijkt dit soort auto’s een grote belofte voor de toekomst, met name buiten de stad – getuige de overname van Here door Mercedes, BMW en Audi – waarbij ook Google een grote rol gaat spelen na de overname van Waze in 2013. USA Today berichtte deze maand “Why car companies should be afraid of Google” – dus zij geloven er wel in.

Fiber

Dan is er sinds vorig jaar Google Fiber, dat internetsnelheden van 1Gb per seconde belooft, en ook tv aanbiedt. Dit wordt momenteel getest in een tiental Amerikaanse steden – er zijn nu een kleine 30.000 abonnees. Zo’n 7.000 km aan kabels wordt momenteel bijvoorbeeld gepland in San Antonio, TX.

Purchases

Omdat meer dan de helft van product searches mobiel plaatsvindt, begon Google in juni met de “Purchases on Google”-test om koop-knoppen toe te voegen aan mobiele advertenties. Lijkt eenvoudig, maar daar zit natuurlijk een fors logistiek proces achter, dus de test is beperkt met bijvoorbeeld retailers Staples: “Select Staples products will be available to a limited audience.”

Wat kan G+ redden?

In 2012 was er nog even sprake van dat G+ het interne sociale medium Yammer zou kunnen gaan aanvallen. Met Google Apps voor bedrijven en de integratie tussen Apps en Google+ had dat een mogelijkheid geweest, maar daar is niet veel van terecht gekomen.

Toch is het nog maar de vraag wat Google+ kan redden, want van de meer dan 300 miljoen gebruikers die Google in 2013 zelf telde, bleven er begin dit jaar jaar nog maar 110 miljoen over, volgens een onafhankelijk consultancybureau. En vooralsnog lijkt die trend niet gekeerd; aldus diverse bronnen. De meeste vakjournalisten reageerden dan ook op de aankondiging van eind juli alsof het ging om een overlijdensadvertentie.

De toekomst van Google

Als zoekmachine blijft Google oppermachtig, met in december 2014 een wereldwijd marktaandeel op de desktop van 66,44 procent – gevolgd door het Chinese Baidu met 11,15 procent (maar dat is voor Westerse gebruikers nauwelijks interessant). Microsoft’s Bing is derde met 10,29 procent.

De overmacht van Google op mobiele telefoons en tablets was overigens nog veel groter met een marktaandeel van ruim 91,5 procent! Er wordt wel een beetje geknaagd aan die positie, bijvoorbeeld door Mozilla, dat in 2014 in hun Firefox-browser Google als de standaard zoekmachine verving door Yahoo, maar voorlopig lijkt de positie van Google onaantastbaar.

Mocht Apple in de komende iOS9 een eigen browser gaan inbouwen – zo gaat het gerucht – dan kan dit nog wel eens een grote bedreiging gaan vormen. Het is ze met Apple Maps destijds niet gelukt om Google af te troeven, maar wellicht komt er een herkansing? Of misschien maken Apple’s Siri of Microsoft’s Cortana, die beide steeds slimmer worden, (een groot deel van de taken van) zoekmachines overbodig? We zullen het spoedig gaan zien.

Update: nagekomen bericht

Bij het publiceren van dit artikel werd bekend dat Google zijn structuur gaat veranderen. De holding gaat Alphabet heten. Hieronder komen divisies als Search en Android onder de Google-naam, naast de projecten als Fiber en het nieuwe Loon (een project waarbij ballonnen op grote hoogte internettoegang moeten verschaffen aan de twee derde van de wereldbevolking die dat nog niet heeft, met name in afgelegen gebieden) – ieder met een eigen CEO en eigen verantwoordelijkheden. Deze structuur wordt vergeleken met conglomeraten als General Electric en Sony, en zelfs met investeerder Berkshire Hathaway. Tot voor kort had Google maar 3 juridische eenheden. Vergelijk dat met Disney: half zo groot, maar verdeeld over 73 entiteiten.

Google[x]

Alphabet gaat ook de leiding krijgen over Google^[x], een half-geheim project bedoeld om technologische ontwikkelingen met een factor 10 te vergroten, ook wel ‘moonshots’ genoemd. Hieronder vallen onder andere de auto, de bril en Loon. Experts denken dat de oprichters Larry Page en Sergey Brin van Google hiermee meer vrijheid hebben om hun exotische avonturen (zoals het levensverlengende Calico en eiwitmetende contactlenzen) uit te voeren.

Groot verschil met andere conglomeraten is wel dat alle divisies financieel blijven cirkelen rond de advertentie-opbrengsten van Google Ads. Een ander verschil is dat Google gratis restaurants heeft voor het personeel, in extravagant ontworpen kantoorgebouwen. Want Google is toch Google, en dat blijft het.